چربی گیر فاضلاب

چربی گیر چیست ؟

طبق جدیدترین و کاملترین تعریف چربی گیر ( به انگلیسی grease trap ) دستگاهی است که با به تله انداختن چربی های حیوانی ، گیاهی و صنعتی مازاد رستوران ها ، کافه ها ، هتل ها ، مراکز صنعتی و … مانع آلودگی محیط زیست و انسداد مسیرهای فاضلاب شهری و چاه های فاضلاب می گردد.

چربی گیر ها از دهه 1880 وجود داشته اند و بسیاری از چربی گیر ها هنوز از همان طرح اولیه خود استفاده می کنند ولی در سالهای اخیر با پیشرفت تکنولوژی و ابداع متریال جدید شاهد گسترش تنوع و افزایش راندمان چربی گیر ها بوده ایم .

چربی گیر  فاضلاب چگونه کار می کند ؟

با توجه به اینکه چگالی چربی حدود 10 ال 15 درصد از آب کمتر است همواره روی آب شناور مانده و با آب مخلوط نمی شود ، در دستگاه چربی گیر از این ویژگی روغن و چربی استفاده شده و طی یک فرآیند فیزیکی با کاهش سرعت جریان فاضلاب ، به مواد ورودی زمان کافی داده می شود تا خنک شده و پس از خنک شدن به سه لایه جدا می شود .

لایه اول همان روغن و چربی است که به دلیل چگالی کمتر به بالا می روند ، لایه دوم آب تصفیه شده است که از دستگاه خارج می شود و لایه سوم مواد جامد درشت مانند برنج ، نخود و … هستند که در همان ابتدای ورود به دستگاه چربی گیر توسط یک سبد جدا می شوند.

انواع چربی گیر فاضلاب از نظر روش چربی گیری :

1 – چربی گیری به روش :   ( American Petroleum Institute ) API : این روش بر اساس قانون استوکس و اختلاف دانسیته ذرات جامد و مایع در دمای بالاتر از 5 درجه سانتیگراد و مناسب ذرات تا 150 میکرون است ، از چربی گیر API برای صنایع پتروشیمی ، پالایشگاه ها ، تولیدی های مواد شوینده ، پساب کشتی ها در بنادر و دریا و… استفاده می شود .

2 – چربی گیری به روش :   ( Corrugated Plate Interceptor ) CPI : این روش بر اساس قانون استوکس و اختلاف دانسیته ذرات جامد و مایع در دمای بالاتر از 5 درجه سانتیگراد و مناسب ذرات تا 50 میکرون است ، تفاوت اصلی این روش با روش API استفاده از صفحات مورب با زاویه 45 الی 60 درجه در دستگاه است که راندمان تصفیه را بالاتر می برد .

رسوب مواد و خوردگی بدنه دستگاه از اصلی ترین مشکلات این نوع تصفیه می باشد . از چربی گیر API برای صنایع شیمیایی ، اتومبیل سازی ، کارواش ها ، فاضلاب شهری ، و… استفاده می شود .

3 – چربی گیری به روش :   ( Dissolved Air Flotation ) DAF : در این روش با تزریق مواد منعقد کننده و هوا به فاضلاب ورودی فرآیند جداسازی ذرات جامد و روغن با ایجاد حباب به صورت سریع و کارآمد انجام می شود .

مزایای روش DAF داشتن راندمان بالا ، اشغال فضای کم ، کنترل بو و … می باشد ، در عین حال این روش نسبت به برخی روش های دیگر دارای هزینه خرید و راه اندازی و نصب بیشتر و مصرف بیشتر انرژی و … می باشد .

از این روش معمولا” برای فاضلاب شرکت های لبنیاتی ، بسته بندی گوشت و ماهی ، کشتارگاه ها ، صنایع کاغذ و … استفاده می شود .

4 – چربی گیر رستوران : دستگاه چربی گیر رستوران را از هر سه روش فوق می توان ساخت ولی معمولا” جهت کاهش هزینه ها و با توجه به حجم روغن و چربی فاضلاب رستوران ها ، کافه ها ، هتل ها ، فست فودها ، قصابی ها ، غذای آماده ، آشپزخانه های صنعتی ، قنادی ها و تالارها و … غالبا” از روش API استفاده می شود ولی گاها” روش CPI نیز کاربرد دارد . روش DAF هر جند راندمان بالایی دارد ولی بخاطر هزینه بالاتر دستگاه کمتر مورد استقبال قرار می گیرد .

انواع چربی گیر فاضلاب از نظر جنس بدنه دستگاه :

1 – چربی گیر فاضلاب بتنی : این نوع  چربی گیر قدیمی ترین دستگاه چربی گیر است که امروزه به علت بهره وری و راندمان پایین دستگاه می توان گفت کمتر جایی از این سیستم برای چربی زدایی استفاده می کنند . در این روش بدنه چربی گیر از سیمان تیپ 5 و ضد سولفات ساخته می شود ولی بازهم در برابر باکتری های بی هوازی خورنده و آسیب پذیر است و نهایتا” 5 ال 10 سال دوام می آورد .

چربی گیر بتنی راندمان کمتر از 70 درصد داشته و هرچند قیمت اولیه پایینی دارند ولی به دلیل هزینه نصب و نگهداری زیاد و بهره برداری مشکل کمتر از 2 درصد خریداران از چربی گیر بتنی استفاده می کنند .

2 – چربی گیر فاضلاب فلزی ( گالوانیزه ، استیل ضد زنگ ) :  چربی گیر با بدنه فولادی دارای استحکام و مقاومت زیادی بوده و توانایی تحمل فشار زیاد را دارا هستند ولی در عین حال در برابر رطوبت و مواد خورنده بسیار آسیب پذیرند که این مشکل با استفاده از ورق های گالوانیزه و استیل ضد زنگ تا حدود زیادی برطرف شده است .

ولی با وجود مزایای زیاد چربی گیر با بدنه گالوانیزه و استیل ضد زنگ همچنان درصد کمی از خریداران متقاضی این چربی گیر ها هستند زیرا قیمت این دستگاه ها بسیار بالا بوده و عمدتا” از عهده خرید آن بر نمی آیند ، علاوه بر این چندان هم چربی گریز نیستند و همواره اپراتورهای آن هنگام زه کشی و تمیزکاری باید مراقب باشند که خط و خش هرچند جزئی روی بدنه دستگاه نیافتد .

3 – چربی گیر فاضلاب فایبرگلاس : امروزه اکثر خریداران دستگاه چربی گیر ، بدنه فایبرگلاس را ترجیح می دهند زیرا این نوع چربی گیر فاضلاب دارای راندمان بالای 95 درصد بوده و به شدت چربی گریز است و از دیگر مزایای چربی گیر فایبرگلاس می توان به مقاومت در برابر رطوبت ، مواد شیمیایی ، وزن کم و در نتیجه هزینه حمل بسیار پایین ، هزینه نگهداری کم ، استفاده آسان و … نام برد .

اکثر متقاضیان دستگاه چربی گیر فاضلاب ، یعنی بیشتر از 85 درصد خریداران ، علی رغم قیمت بالاتر نسبت به نوع بتنی و پلی اتیلن دستگاه چربی گیر فاضلاب فایبر گلاس را ترجیح می دهند . چربی گیر فایبرگلاس از صفحات مشبک تشکیل یافته و این قابلیت را دارند که در محل هایی که مشکل ابعاد دارند یا ورودی کم عرضی دارند در محل پروژه نیز مونتاژ شوند ، هرچند در سایز های کوچک اکثرا” به صورت پیش ساخته عرضه می شود .

چربی گیر فایبرگلاس برخلاف چربی گیر های بتنی و پلی اتیلن امکان دفن در داخل زمین را بدون داشتن اتاقک یا دیوارچینی ندارند و برای دفن چربی گیر فایبرگلاس ابتدا باید اتاقکی از آجر یا سیمان جهت تحمل وزن خاک ساخته شود . ضخامت بدنه چربیگیر فایبرگلاس 10 الی 12 میلی متر می باشد .

4 – چربی گیر فاضلاب پلی اتیلن ( Polyethylene Grease Trap ) : استفاده از چربی گیر فاضلاب پلی اتیلن مزایای زیادی دارد که می تواند گزینه خوبی برای خریداران باشد و سالانه بیش از 10 درصد افراد چربی گیر پلی اتیلن را ترجیح می دهند . هزینه خرید پایین ، راندمان بالاتر از چربی گیر بتنی و هزینه نصب پایین از ویژگی های ترغیب کننده به چربی گیر پلی اتیلن هستند .

از عوامل عدم تمایل اکثر خریداران چربی گیر فاضلاب پلی اتیلن چربی دوست بودن پلی اتیلن می باشد که کار اپراتور تمیز کننده دستگاه را بسیار مشکل کرده و زمان زیادی را می طلبد . از طرفی در بهترین حالت راندمان چربی گیر پلی اتیلن بالاتر از 85 درصد نیست .

قسمت های اصلی چربی گیر فاضلاب پلی اتیلن :

چربی گیر پلی اتیلن فاضلاب شامل بخش های زیر است :

1 – بدنه اصلی : بدنه اصلی چربی گیر از پلی اتیلن کاروگیت دولایه تشکیل شده است .

2 – قسمت های ورودی و خروجی فاضلاب : این قسمتها برای و خروج فاضلاب به دستگاه چربی گیر در تعبیه شده است .

3 – سبد آشغال گیر : از این سبد برای جداسازی ذرات جامد و آشغال فاضلاب استفاده می شود .

4 – دیواره جدا کننده : مخزن چربی گیر پلی اتیلن توسط یک دیواره به دو بخش تقسیم شده باعث ایجاد سکون در فاضلاب شده و مواد جامد را ته نشین کرده و چربی را به بالای سطوح می رساند .

5 – دریچه بازدید : چربی گیر پلی اتیلن دارای دریچه بازدید برای دسترسی به داخل مخزن و تخیله چربی ها و سرویس و نگهداری می باشد .

6 – ونت یا لوله هواکش چربی گیر پلی اتیلن : گازهای تولید شده فاضلاب از بخش ونت یا لوله هواکش چربی گیر پلی اتیلن خارج می شود .

7 – سایر قطعات : چربی گیر پلی اتیلن دارای سایر قطعات ازجمله : واشر ها ، پیچ ها و سایر اتصالات برای عملکرد بهتر می باشد .

راهنمای خرید دستگاه چربی گیر فاضلاب پلی اتیلن :

برای محاسبه ظرفیت دقیق چربی گیر پلی اتیلن مورد نیاز رستوران ها و آشپزخانه های صنعتی و … فرمول ها و جداول گوناگونی طراحی شده است ولی واقعیت این است که برای محاسبه ظرفیت چربی گیر نیاز به ارقام دقیق عوامل و پارامتر هایی از جمله میزان دقیق فاضلاب خروجی ، درصد چربی و گریس های موجود در فاضلاب ، استفاده و عدم استفاده از ماشین ظرفشویی صنعتی ، میزان بازده دستگاه چربی گیر و … می باشد که هریک از این عوامل به تنهایی می تواند نتیجه محاسبات را به طور چشمگیری تحت تاثیر قرار دهد .

نحوه محاسبه ظرفیت چربی گیر مورد نیاز رستوران ها و آشپزخانه های صنعتی :

لذا با توجه به موارد فوق صرفا” از طریق تجربیات به دست آمده در طول زمان و گزارش مصرف کنندگان می توان به صورت تقریبی ظرفیت چربی گیر فاضلاب را محاسبه کرد . ظرفیت پیشنهادی کارشناسان تجهیز سنتر برای چربی گیر پلی اتیلن و فایبرگلاس رستوران ها به این صورت است :

حداکثر پرس غذایی در روز * 10 = ظرفیت چربی گیر فاضلاب پلی اتیلنی

حداکثر پرس غذایی در روز * 5 = ظرفیت چربی گیر فاضلاب فایبرگلاس

بطور مثال اگر رستورانی روزانه حداکثر 200 پرس غذایی داشته باشد یک چربی گیر پلی اتیلن 2000 لیتری یا 2 مترمکعبی یا یک چربی گیر فاضلاب 1000 لیتری فایبر گلاس جوابگوی آن خواهد بود . در صورت تردید در انتخاب ظرفیت چربی گیر پلی اتیلن می توانید چربی گیر یک رده بالاتر را انتخاب نمایید یا : جهت اطمینان از محاسبه ظرفیت چربی گیر مورد نیاز قبل از خرید با مشاوران ما به صورت رایگان تماس بگیرید .

روش نصـب چربی گیر پلی اتیلن

نصب چربی گیر پلی اتیلن بصورت دفنی را قبل از هر چیزی باید بررسی نمود و تحقیق کنیم که چربی گیر مورد استفاده توانایی تحمل بار خاک اطـراف و سربارهای احتمالی را خواهند داشت. در صورتیکه مخزن چربی گیر مقاومت کافی نداشته باشد، به سبب اعمال بارهای وارده دچـار تغییر شکلهای نامناسب شده و باعث شکستگی اتصالات و نشت به بیرون چربی گیر پلی اتیلن خواهد شد.

بـا توجـه بـه همین مسئله چربی گیر پلی اتیلن این شرکت به گونه ای طراحی و ساخته شده اند که توان تحمـل خـاک اطـراف و سربارهای احتمالی (غیر از ترافیک) را دارا می باشند و با اطمینان کامل می توان آنها را در زیرزمین بصورت مـدفون نصـب نمود.

در اینجا به موارد مهمی که باید در نصب چربی گیر رعایت گردد اشاره شده است.

دستورالعمل نصب چربی گیر پلی اتیلن بر پایه استانداردهای جهانی و تجربیات شرکت های بزرگ اروپایی و آمریکایی طی سال ها فعالیت در این زمینه و همچنین تجربیات شرکت در اجـرای پروژه های خود نوشته شده و مطمئنا کمک شایانی در جهت اجرای صحیح عملیات نصب و بهره برداری این نوع محصولات خواهد داشت.

دستورالعمل نصب چربی گیر پلی اتیلن :

در زیر موارد مهم ولازم جهت دفن چربی گیر پلی اتیلن تولیدی این شرکت در درون زمین آورده شده است. از مهمترین مراحل دفن چربی گیر زیرزمینی، آماده سازی چاله نصب قبل از قرار دادن چربی گیر در آن است. درباره آماده سازی چاله نصب رعایت موارد زیر ضروری است:

• چاله باید عاری از قطعه سنگ ها و اشیای سخت با ابعاد بزرگ باشد.
• شیب کف چاله صفر باشد.
• اگر خاک چاله استحکام لازم جهت تحمل وزن آن را داشته باشد، خاک مربوطه متراکم مـی شود (بـا تـراکم حدود۷۰ % ) و در غیر اینصورت و یا بالا بودن سطح آب زیرزمینی باید از بتن برای کف چاله استفاده کرد. در صورت بتن ریزی کف چاله، باید حداقل، بتنی به ارتفاع 15سانتی متر ریخته شود.
• ابعاد محدوده آماده سازی شده زیر چربی گیر پلی اتیلن ( چه خاک متراکم شده، چه بتن ) از طول و عرض حتما باید حدود ۱متر بزرگتر از ابعاد خود آن باشد. دیواره های چاله کمی شیب دار باشند، که به هنگام کار کردن درون چاله خطری از بابت ریـزش خـاک بـه درون چاله وجود نداشته باشد.

جابجایی صحیح چربی گیر :

چربی گیر پلی اتیلن تولیدی این شرکت با رعایت اصول لازم در کارخانه بارگیری شده و تحویل مشتری می گردند. لذا لازم است هنگام تخلیه بار و همچنین انتقال آن ها به درون چاله و جاسازی آن در چاله حتما مواردی رعایت شود تا آن ها صدمه نبیند. مهم ترین موارد به شرح ذیل می باشند :

هنگام بلند کردن چربی گیر از روی وسیله نقلیه، حتما از جاقلابی های تعبیه شده روی آن و یا کمربندهای پارچه ای استفاده گردد. هنگام برداشتن سپتیک از روی وسیله نقلیه و همچنین موقع انتقال آن به درون چاله همیشـه تعـادل آن هاحفـظ گردد. چربی گیر پلی اتیلن تولیدی این شرکت دارای پایه هستند بنابراین گذاشتن آن روی زمین یـا درون چالـه حتمـا بـه آرامـی صورت پذیرد.

وصل کردن اتصالات مخزن:

تمام انشعابات ورودی و خروجی مخزن بعد از جایگذاری مخزن در چاله وصل می شـوند. البتـه جهت سـهولت در فرآیند خاکریزی و متراکم کردن خاک می توان انشعابات را مرحله به مرحله وصل کرد ولی در صورت باز ماندن سر انشعابات در مراحلی از دفن، باید مراقب بود که از جای انشعابات خاک وارد مخزن نشود. حتما باید دقت نمود که روی لوله های انشعابات، خاک  با حجم زیاد بصورت آنی ریخته نشود و یا حتی در این بخش ها از آجر و بتن بابت حفاظت استفاده گردد که مانع هر گونه فشار به این مناطق شود.

پر کردن اطراف چربی گیر پلی اتیلن :

بمنظور سهولت در پر کردن اطراف مخزن و انجام صحیح عمل تراکم (کمپکت)، حتما دور تا دور مخـزن چربی گیر فضـایی در حـدود نیم متر وجود داشته باشد.

برای پر کردن زیر مخزن چربی گیر پلی اتیلن و اطراف آن می توان از مصالح زیر استفاده کرد :

• شن و ماسه دریت (Coarse sand or squeegee)
• شن نخودی (Pea gravel)
• خرده سنگ ها (Crushed and screened rock chips)
• از مصالح زیر به هیچ وجه نباید استفاده کرد:
• آسفالت کنده شده از سطح زمین
• نخاله های ساختمانی
• خرده سنگ ها با لبه های تیز
• اندازه مصالح ریخته شده در اطراف آن از 15 – 25میلی متر تجاوز نکند.
• چربی گیر پلی اتیلن را به اندازه یک سوم حجم آن پر آب می کنیم.
• در صورت عدم نشتی عملیات خاکریزی تا یک سوم به صورت کامل انجام می دهیم.
• خاک ریخته شده در اطراف مخزن چربی گیر می بایست هم سطح با آب داخل مخزن چربی گیر کمپکت بشود.
• پس از انجام این کار آّب داخل چربی گیر پلی اتیلن را تا ارتفاع دوسوم حجم آن افزایش می دهیم .
• سپس عملیات خاکریزی را مجدد به صورت قبل تکرار می کنیم پس از آن آب داخل آن را به صورت کامل پر کرده و خاک اطراف آن را با تراکم ۶۰درصد کمپکت می کنیم .

پر کردن اطراف مخزن چربی گیر پلی اتیلن :

هنگام پر کردن اطراف چربی گیر پلی اتیلن به هیچ وجه نباید مصالح، مستقیما روی مخزن ریخته شود. پر کردن و کمپکت با مصالح گفته شده باید تا ۳۵سانتی متر بالای تاج چربی گیر  ادامه داشته باشد. برای پر کردن عمق دفن باقی مانده، از خاک معمولی منطقه می توان استفاده کرد.

وسایل مکانیکی سنگین ( مثل لودر و کمپرسی و …) به هیچ وجه بر روی محل دفن چربی گیر پلی اتیلن حرکت نکنند. اگر قرار است که چربی گیر در جایی نصب شود که بار ترافیکی موجود باشد، می بایست با مشورت مهندسـین مشـاور تمهیداتی جهت اجرای بتن مسلح یا افزایش ارتفاع خاک متراکم روی چربی گیر اتخاذ گردد.

در کل توصیه می شود که چربی گیر پلی اتیلن در جایی نصب شود که حدالامکان بار ترافیکی نداشته باشیم. اطراف آدم روهای (دریچه بازدید)  تا سطح زمین با بتن، آجر و یا حفاظ های فلـزی محافظـت شوند. در صورتیکه بار زیادی روی مخزن چربی گیر پلی اتیلن نباشد می توان از همان مصالح مناسب برای پر کردن اطراف چربی گیر پلی اتیلن استفاده کرد و با کمپکت مناسب ایمنی اطراف آدم روها را تامین نمود.